İhracat ve İthalat Muhasebesi

İhracat ve İthalat Muhasebesinde Dengeyi Kurmak

SMMM Fuat MANDAN’dan bir değerlendirme

Küreselleşen dünyada artık işletmelerin sınırları haritalar üzerinde çizilmiyor; mal ve hizmet akışının yönü, ekonomilerin kaderini tayin ediyor. Türkiye için de ihracat ve ithalat, ekonomik canlılığın temel arterleri arasında yer alıyor. Tam da bu noktada, ihracat ve ithalat muhasebesi sadece bir kayıt sistemi olmaktan öte, işletmenin finansal sağlığını koruyan hassas bir denge unsuru haline geliyor.

İhracat Muhasebesinde Temel Dinamikler

İhracat yapan bir işletme için muhasebe süreçleri, satış faturasının kesilmesiyle başlayan uzun bir zincirin ilk halkasıdır. Dövizli işlemler, kur farkları, gümrük beyannameleri derken, mali müşavir olarak bizlerin görevi sadece rakamları doğru girmek değil; doğru zamanı, doğru vergisel yükümlülüğü ve doğru muhasebe standardını da yönetmektir.

İhracat işlemlerinde özellikle dikkat edilmesi gereken konular şunlardır:

• KDV İstisnası: İhracat işlemleri KDV’den istisna olmakla birlikte, bu istisnanın uygulanabilmesi için belgelerin eksiksiz ve zamanında düzenlenmesi büyük önem taşır.

• Kur Değerlemesi: Dövizli işlemlerde dönem sonu değerlemeleri bilanço kalemlerini ve dolayısıyla kârlılığı doğrudan etkiler.

• Belgelendirme ve İspat: Gümrük çıkış beyannamesi, nakliye belgeleri ve ihracat faturalarının düzgün arşivlenmesi hem mali idare hem de şirket denetimleri açısından hayati önemdedir.

İthalat Muhasebesinde Maliyet Bilinci

İthalat ise farklı bir dikkat ister. Burada amaç, yurt dışından alınan ürün veya ham maddenin gerçek maliyetini ortaya koymaktır. Gümrük vergileri, nakliye giderleri, sigorta, KDV ve varsa damga vergileri bu maliyetin bileşenleridir. Yani ithalat muhasebesinin özünde doğru maliyetleme vardır.

Bir diğer kritik konu, gümrük kıymeti ile muhasebe kayıtlarının uyumudur. Gümrükte beyan edilen değer ile mali tabloda yer alan stok veya sabit kıymet değeri arasındaki fark, ilerleyen dönemlerde önem arz eder. Ayrıca ithalat KDV’sinin indirimi ancak malın fiilen giriş yaptığı ve belgelerin tamamlandığı tarihten itibaren mümkündür.

Dijitalleşme ve Dönüşüm Süreci

Bugün mali müşavirler olarak bizler sadece belge toplayan değil, veriyi anlamlandıran profesyoneller haline geldik. E-fatura, e-irsaliye, e-defter gibi dijital uygulamalar, ihracat ve ithalat muhasebesinde hem doğruluğu hem de şeffaflığı artırıyor. Ancak bu süreçte yapılan en büyük hata, teknolojiyi sadece bir “zorunluluk” olarak görmek.Oysa doğru kullanıldığında dijitalleşme, zamandan ve maliyetten ciddi tasarruf sağlıyor.

Sürdürülebilirlik ve Etik Duruş

İthalat ve ihracat işlemleri genellikle yüksek meblağlı ve karmaşık süreçlerdir. Bu nedenle mali disiplin, etik ilkelere bağlılık ve şeffaf raporlama her zamankinden daha fazla önem kazanıyor. Kısa vadeli kazançlar uğruna uzun vadeli güvenilirliği riske atmak, bir işletmenin en büyük hatası olur.

Sonuç Olarak

İhracat ve ithalat muhasebesi; yalnızca defter tutmak değil, işletmenin uluslararası ticaretteki yol haritasını çizmektir. Doğru belge, doğru kayıt ve doğru bilgiyle hareket eden işletmelerin sadece bugününü değil, yarınını da güvence altına alabiliriz.

Her ticari işlem bir hikâye taşır — bizim görevimiz, bu hikâyeyi sayılara sadık, ama insan değerini merkeze alan bir anlayışla yazmaktır.

— SMMM Fuat MANDAN